Uluslararası Standardizasyon Organizasyonun ( ISO ) tarifi ile standardizasyon, ‘’ belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik
fayda sağlamak üzere bütün ilgili tarafların yardım ve işbirliği ile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama
işlemi ‘’ olarak tarif edilmektedir.
Standardizasyon çalışmaları, günümüz ticaret anlayışında giderek önem kazanmaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden
birisi de, standartların ticaretin teknik dili olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında, hem ulusal, hem de uluslararası
ticaretin en önemli araçlarından birisi standardizasyondur.
Organizasyonlar birbirleri ile ticaret yaparken aynı dili kullanmaları, zorunluluk haline gelmiştir. Bu zorunluluğu
oluşturan en önemli etmen de, küreselleşme çabalarıdır. Zira, serbest piyasa ekonomilerinde adil bir şeklide mal ve
hizmet değişiminin olması, makro dengelerin korunması açısından çok önemlidir. Standardizasyon çabalarını bir zorunluluk
haline getiren etmenlerin başında da, haksız rekabetin önlenmesi gelmektedir.
Standartlaştırma çalışmalarını, genel olarak aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1.Ürün
2.Sistem
3.Hizmet
4.Deney – test yöntemleri
Bunun yanında, standartlar mecburi ve ihtiyari olarak da iki sınıfa ayrılmaktadır.
Ticaretin globalleşmesine paralel olarak, standardizasyon çalışmaları da yukarıda sıralanan başlıklar altında beynelmilel
bir tabana oturtulmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmaların dünyadaki liderliğini ISO yürütmektedir. Türkiye’ de standard
çıkarmakla yetkili tek kurum olan Türk Standartları Enstitüsü de bu kuruluşa üye bulunmaktadır.
Standardlaştırma çalışmaları, sadece yukarıda belirtilen başlıklar altında değerlendirilmelidir. Tüm organizasyonlar,
çalışma tarzlarını tanımlamış standardlara göre yürütmelidir. Böylece, değişen piyasa ve rekabet şartlarına göre,
ilgili süreçlerin yeniden tasarımı daha kolay olacaktır. Zira, değişik ihtiyacı oluştuğu zaman, değişime hazırlıklı
olan organizasyonlar ilgili süreçlerini tanımınlamakla zaman kaybetmeyecek ve zaman kazanacak ve böylece rekabet üstünlüğü
sağlamada avantaj yakalayacaktır.
Standardizasyon çalışmalarını dünya ölçeğindeki lideri olan ISO, standardlaştırmanın yararlarını ( zorunluluklarını
) en genel tanımı ile aşağıdaki gibi sıralamaktadır. ( www.iso.ch ):
1.Üretice olan faydaları:
2.Fireler düşer
3.Maliyetler düşer
4.Stok seviyeleri düşer, depolama şartlarında iyileştirme sağlar
5.Üretimin belirli bir plan ve programa göre yapılmasına yardımcı olur
6.İş disiplini sağlar verimliliğin artmasına katkıda bulunur
7.Tüketiciye olan faydaları:
8.Güvenli tüketim sağlar
9.Beklentilerin karşılanma oranı yükselir
10.Tüketiciye, ürünler arasında kıyaslama şansı doğurur
11.Tüketicinin bilinçlendirilmesinde etkin rol oynar
12.Makro ekonomiye olan faydaları:
13.Serbest piyasa ekonomisi, standard dışı ürünler dışlar ve böylece haksız rekabeti engeller
14.Standartlar, ticaretin en önemli iki unsuru olan üretici ve tüketicilerin, ticaret yaparken ihtiyaç duydukları
asgari şartları önceden sağlamış olur ve böylece ticari ilişklilerin gelişmesini sağlar
15.Kalitede asgari şartları sağlar ve öylece kalitesizliği önler, kaliteyi teşvik eder
16.Ticari iletişimde aynı dilin kullanılmasını sağlar böylece yanlış anlamalardan doğan maliyetleri ortadan kaldırır.
Timder, Ocak 2003